Zestig miljoen jaar borrelen, Een korte geschiedenis: Jeroen Derks

Wat gebeurde er toen de mens voor het eerst alcohol proefde? Wanneer is de allereerste alcoholhoudende drank genuttigd, en waarom? Welke rol speelt drank in de evolutie van de mens? En als alcohol alleen maar slecht voor ons is, waarom drinken we dan nog steeds?

Het verhaal van de mens en diens relatie tot alcohol start in de oerbossen van het Krijt, waar onze voorouders gefermenteerd fruit aten. We vinden drankgebruik terug in abstracte prehistorische kunst en treffen er sporen van aan bij sjamanen en de eerste goden. Een zoektocht naar de vroegste samenlevingen in onder andere Mesopotamië, Egypte, Griekenland, China en Amerika brengt ons naar de eerste dorpskroegen met de bijbehorende sterke verhalen.

In Zestig miljoen jaar borrelen. Een korte geschiedenis maakt Jeroen Derks inzichtelijk waarom wij mensen nooit meer zijn gestopt met drinken, alle pogingen tot drooglegging en de bekende negatieve effecten ten spijt.

Jeroen Derks (1983) is wetenschappelijk programmeur bij het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, schrijver en kunstenaar. Eerder publiceerde hij De illusie van drank. Een prikkelend perspectief op proeven, waarin hij zich afvraagt wat smaak is en wat deze persoonlijk maakt.

Nederlands, Paperback, 176 pagina's

Onze boekrecensie

Alcohol is een millennia-oud ritueel dat leidt tot verbroedering, mits gedronken met mate.

Dat zou heel kort door de bocht de conclusie kunnen zijn van Jeroen Derks’ nieuwe boek Zestig Miljoen Jaar Borrelen – Een Korte Geschiedenis.

Dat Jeroen onderhoudend kan schrijven met goed gedoseerde ietwat onderkoelde humor wist ik al sinds zijn debuut De Illusie van Drank (Elikser, 2019). De prettige verteltrant, onderbouwd met gedegen research en verwijzingen naar wetenschappelijke studies, is ook in dit nieuwe boekwerkje voortgezet en maakt het wederom aangenaam leesbaar.

In drie hoofdstukken, getiteld VAN NIETS NAAR HOMO IMBIBENS, BORRELEND NAAR EEN BESCHAAFD BESTAAN en DRINKEN IN DE MODERNE WERELD, voert Jeroen de lezer met zevenmijlslaarzen door tientallen miljoenen jaren van alcoholconsumptie, te beginnen met de vederstaart toepaja. Wat dat voor beest is moet de lezer zelf maar ontdekken, geen spoiler alert hier.

Het is zonder meer boeiend om te lezen wat een stof die vrij in de natuur voorkomt, voor enorme impact op het leven van dier en mens heeft gehad en nog steeds heeft. Zonder het gebruik van (teveel) alcohol te willen promoten, legt Jeroen stap voor stap uit dat alcohol de sociale cohesie tussen individuen heeft bevorderd tot grotere gemeenschapszin. Hij geeft daarvoor tal van voorbeelden, voortkomend uit diverse wetenschappelijke studies en boeken. Robert Dudley’s werk Drunken Monkey Hypothesis wordt met regelmaat aangehaald en is duidelijk zijn favoriet, hetgeen hij ook aan het eind benadrukt.

Zestig Miljoen Jaar Borrelen telt 174 pagina’s waarvan er maar liefst 25 in beslag genomen worden door nawoord, bronvermeldingen en trefwoordenregister. Je leest het daarom in rap tempo uit. Gegeven de grondige research die de auteur uitvoerde, had van mij het resultaat wel wat omvangrijker mogen zijn want de stof is boeiend genoeg om verder uitgediept te worden. Naast, naar mijn smaak, ietwat te veel herhaling van feiten, is dat het enige inhoudelijke minpuntje van een prima publicatie die ik met plezier aanbeveel, of je nu wel of niet van alcoholische dranken houdt.

Hans Offringa